90'larda Kürt sorunu bağlamında Türk milliyetçiliğinin yeniden üretilmesinde medyanın rolü: Milliyet gazetesi örneği

Abstract

Modern çağın bir üretimi olan milliyetçilik, önemli bir toplumsal dizayn aracı oldu. Egemen sınıf ve onun iktidar güçleri milliyetçi söylemler üzerinden hegemonik ilişkiler kurarak toplumsal bilince yön vermektedirler. Mikro günlük ilişkilerden makro toplumsal ilişkilere kadar geniş bir etkinliğe sahip olan milliyetçilik, Türkiye’de de önemli bir işlevselliğe sahiptir. Günümüzde egemen sınıfın ideolojik araçlarından olan medyanın izlediği ‘milli’ yayın çizgisi, milliyetçiliğin geniş toplumsal dokulara ulaşıp kök salmasında önemli rolü bulunmaktadır. ‘Öteki’lerin varlığına gösterdiği reaksiyoner tepkilerle kendisini görünür kılan Türk milliyetçiliğinin gelişip serpilmesinde medyanın yadsınamaz katkısı vardır. Dönemlere göre değişebilen ‘öteki’leri negatif görünür kılıp toplumsal ‘linç’e tabi tutan medya, Kürtleri de olumsuz söylemlerle sayfalarına taşıyarak, ‘milli hassasiyet’lerin karşıtı olarak işaretlemiştir. Özellikle 1990’larda bölgede yaşanan çatışmalı ortamın aktarılma biçimi, günümüzdeki yaygın milliyetçi pratik ve algıların şekillenmesine önemli etkisi olmuştur. 1990-1999 yılları arası Milliyet Gazetesi ana sayfasında Kürtlerin temsil edilme biçimleri incelenirken, kullanılmış söylemlerden milliyetçiliğin kolayca beslenebileceği tespit edilmiştir. Başlıklarda Kürtlerin edimleri şiddet içeren haber ve görüntülerle ilişkilendirilmiş olup ‘bölücü’, ‘terörist’ vb. tanımlamaların sıklıkla kullanılması Kürtleri bir kez daha ‘kötü’ olarak mimlemiştir.