Hakimiyet-i Milliye Gazetesinde Bolşevizm Algısı ve İslam Dünyasına Bakış (1920-1921)

Abstract

Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde Milli Mücadele yılları boyunca yayımlanan başlıca dış siyasi haber ve yazılar, Anadolu ve İslam ülkelerinin Batılı istilacılara karşı verdikleri kurtuluş mücadeleleri ile Bolşevikler ve Bolşevizm üzerine olmuştur. Bu yazıların hem Bolşeviklcr hem de İslam ülkeleri için ortak düşüncesi, “aynı düşmana karşı mücadele birliği” tesis edilmesi gereği olmuştur. Gazetede aynı düşmana karşı İslam ülkeleriyle mücadele birliği kurulması gereği ortaya konulurken hilafet makamının güvenliği ve din kardeşliği meselesi dayanak noktası teşkil etmiştir. İslam ülkeleri için uygun görülen siyasi düstur ise panislamizm değil tam bağımsızlık olmuştur. Bolşeviklerle kurulması düşünülen mücadele birliğinin esasını ise Rusya ve Türkiye’nin ortak çıkarları oluşturmuştur. Türk-Bolşevik ilişkilerinin yakınlaşması münasebetiyle gündeme gelen “Bolşevizm” meselesine ise, Bolşevizmin ancak Rusya’da uygun koşullar bulduğu için geliştiği, Türkiye’nin ise aynı koşullara sahip olmadığı vurgulanmıştır. Bolşevizmin anticmperyalizm, eşitlik, adalet, halkçılık gibi ilkelerinin müspet olduğu öne çıkarılırken Türkiye’ye en uygun siyasetin milli siyaset olduğunun altı çizilmiştir.