Doğu Akdeniz jeopolitiği ve enerji keşifleri

Abstract

Bu çalışmada; Doğu Akdeniz'de bulunan enerji kaynakları ile bu kaynakların bölge jeopolitiğinde neden olduğu sorunlar ve yarattığı fırsatlar üzerinde durulmuştur. Asırlardır jeopolitik konumuyla bölgesel ve küresel güçlerin büyük önem verdiği Doğu Akdeniz'de, enerji-politik menfaatlerin de mücadele sahnesine taşınma süreci ele alınmıştır. Kıbrıs çevresinde bulunan doğal gaz ve petrol Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, İsrail, Yunanistan, Lübnan, Suriye, Libya ve Mısır gibi bölge ülkelerinin aralarında kıta sahanlığı ve Münhasır ekonomik bölge anlaşmaları yapmalarına sebep olmuştur. Türkiye'nin bu duruma yaptığı itirazlar ile meselenin uluslararası boyutu göz önünde bulundurularak konu hukuki, siyasi ve ekonomik taraflarıyla irdelenmiştir. 2009'da İsrail'in kendi Münhasır Ekonomik Bölgesi'nde doğal gaz bulması sonrasında dünyanın dikkati Kıbrıs Adası'na çevrilmiştir. Bölge ülkeleri, Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya gibi küresel güçlerin de alternatif enerji kaynakları bulma umutları artmıştır. Kıbrıs Adası çevresindeki enerji kaynakları, iki kimlikli Kıbrıs'ta kaynakların satışından elde edilecek gelirin paylaşımını tartışmaya açınca, adada çözüm olması için çıkarılan doğal gaz ve petrolün yeni sorunlar doğuracağı öngörülmüştür. Türkiye ise kendi deniz sahası haklarıyla birlikte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ve Kıbrıs Türklerinin haklarını da savunmak durumunda kalmıştır. Türkiye, bulunduğu coğrafyada komşu devletlere göre siyasi yapısı güçlü, devlet geleneği olan, istikrarlı bir ülke konumundadır. Bu nedenle Doğu Akdeniz'deki ulusal çıkarlarını ve haklarını korurken kararlı hareket etmeli fakat gerilimden uzak durmalıdır.