Depresyon ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmayla, toplumsal yapıda ve işgücünde oldukça önemli kayıplara yol açabilen majör depresyon olgusunun kişilik özellikleriyle ilişkisi olduğu hipotezini sorgulamak ve bu sorgulama sonrasında, hipotez doğrultusunda majör depresyona neden olabilecek kişilik özelliklerinin belirlenebilmesi amacıyla 16 PF Kişilik Envanterinde yer alan kişilik özellikleri ile majör depresyon arasında bir bağıntı olup olmadığı araştırılmak istenilmiştir. Çalışma kapsamında Beck Depresyon Ölçeği skorları bağımlı değişken ve 16 PF Kişilik Envanterinde yer alan 16 kişilik özelliği ise bağımsız değişkenleri tanımlamak üzere aralarındaki ilişkiler sorgulanarak bulunabilecek bağıntıların saptanması amaçlanmıştır. 5 Ocak - 9 Nisan 2015 tarihleri arasında yürütülen veri, toplama çalışması için, Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği'ne ayaktan başvurmuş, herhangi bir anti depresan tedavisi görmeyen, bedensel bir hastalığı bulunmayan bireylerden, Klinikte görevli Psikiyatri Uzmanlarınca Psikotik Bozukluklar ve Bipolar Bozukluk dışlanmak koşuluyla DSM-5'e göre Majör Depresyon tanısı verilmiş ve çalışmaya yönlendirilmiş bulunan ve gönüllük esası çerçevesinde çalışmaya katılmayı kabul etmiş bulunan, en az okur-yazar olma ve 18-65 yaş arasında bulunma koşullarını taşıyan 114 kişiye ve bağımsız bir sağlık kuruluşuna ayaktan başvuruda bulunmuş ve çalışmaya yönlendirilmiş olup, zihinsel ve bedensel sağlık sorunu bulunmayan, en az okur-yazar olma ve 18-65 yaş arasında bulunma koşullarını taşıyan ve çalışmaya katılmayı kabul etmiş bulunan katılımcılardan SA-45 Semptom Değerlendirme Ölçeği uygulanması sonrasında Klinik Psikoloji Uzmanlarınca herhangi bir ruh sağlığı sorunu olmadığı belirlenmiş olan 60 kişiye, rastgele olarak Beck Depresyon Ölçeği ve 16 PF Kişilik Envanteri uygulanmıştır. Majör depresyon tanısı almış ve almamış olan grupların Beck Depresyon Ölçeğinden elde edilen skorlarının karşılaştırılması sonucunda majör depresyon tanısı almış olan katılımcıların oluşturduğu grubun ortalamalarının tanı almamış olan gruba oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Normal dağılıma uyan ve uymayan bağımsız değişkenler açısından, Beck Depresyon Ölçeği skorları yüksek olan katılımcıların bağımsız değişkenlerle aralarında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Ulaşılan sonuçların belirli kişilik yapılanmalarını öne çıkardığı değerlendirilerek yapılan Faktör Analizi sonucunda 16 PF Kişilik Envanterinde yer alan kişilik özelliklerinden 15 tanesinin kendi aralarında faktörleşerek dört alt küme oluşturduğu, bu bağımsız değişkenlerin depresyona neden olduğu düşünülen kişilik özellikleri olarak belirli ortak tanımlamalar çerçevesinde gruplaştıkları dört alt küme içinde değerlendirilebilecekleri ve bu değerlendirmeye ilişkin olarak oluşturulan regresyon modelinin kişilik özellikleri ile depresyon arasındaki ilişkiyi açıklayabilecek bir yapıda olduğu görülmüştür. Belirlenmiş olan ve dört alt küme içinde gruplaşmış bulunan kişilik özelliklerinin ön yargılara dayalı bir bilgi işleme süreciyle biçimlendiği ve depresyonda psikopatoloji oluşumunda bu bilgi işleme sürecinin belirleyici olduğu sonucuna varılmıştır.